Być może już wiesz, że wiele czasowników w języku polskim ma dwie formy: formę niedokonaną – na przykład robić, gotować, kupować  i formę dokonaną zrobić, ugotować, kupić.

Formy niedokonane funkcjonują w czasie przeszłym, czasie teraźniejszym i czasie przyszłym. Możemy powiedzieć:

W czasie przeszłym

Moja mama zawsze w piątek gotowała zupę pomidorową.

W czasie teraźniejszym

Zawsze w piątek gotuję zupę ogórkową.

W czasie przyszłym

Moja córka zawsze w piątek będzie gotowała zupę jarzynową.

Formy niedokonane informują nas, że coś było, jest lub będzie albo regularne, albo nieskończone, niegotowe.  Interesuje nas tutaj akcja, nie rezultat.

Formy dokonane funkcjonują tylko w czasie przeszłym i przyszłym. Nie funkcjonują w czasie teraźniejszym.

W czasie przeszłym

Wczoraj ugotowałam kurczaka.

W czasie przyszłym

Jutro ugotuję ziemniaki.

Czasowniki dokonane informują nas o tym, że coś było lub będzie skończone, gotowe. Interesuje nas rezultat, efekt.

Ten podkast jest o czasownikach dokonanych w czasie przyszłym, czyli „Jutro ugotuję ziemniaki”. Jak tworzymy formę „ugotuję”?

1. Czasownik ma dwie formy. Te formy nazywają się aspekty. Ten czasownik ma aspekt niedokonany „gotować” i aspekt dokonany „ugotować”.
2. Chcemy utworzyć czas przyszły dokonany, bo interesuje nas efekt, rezultat, więc używamy końcówek (sufiksów) czasu teraźniejszego, czyli : ja ugotuję, ty ugotujesz, on/ ona/ ono ugotuje, my ugotujemy, wy ugotujecie, oni/ one ugotują. Takie same jak w czasie teraźniejszym, prawda?

Często czasowiki dokonane wyglądają tak, jak czasowniki niekonane, ale mają prefiks: gotuję – I cook  ugotuję – I will cook; robię – I do zrobię – I will do ; jem – I eat zjem – I will eat

Mamy dużo prefiksów i , niestety, one nie mają sensownych kategorii. Musisz się ich nauczyć.

Inna grupa czasowników dokonanych zmienia trochę formę. Na przykład : kupuję – I buy, kupię – I will buy

Jeszcze inne czasowniki zmieniają formę: oglądam – I watch, obejrzę – I will watch; mówię – I say, powiem – I will say

Teraz posłuchaj dwóch tekstów. Zdecyduj, który tekst jest o regularnych czynnościach, bez rezultatu, a który tekst mówi o aktywnościach skończonych, z rezultatem.

Tekst 1

W tym roku znajdziesz miłość. W sierpniu pojedziesz w podróż do Polski. Pierwszego dnia rano zwiedzisz Wawel w Krakowie, a wieczorem pójdziesz do pubu. W pubie poznasz nowego kolegę. Wypijecie razem piwo i on zaprosi cię na obiad do swojego domu. Następnego dnia pójdziesz na obiad do jego domu. Spotkasz tam jego dziewczynę.  Jego dziewczyna ugotuje pierogi i zjecie je razem.  Wieczorem do nowego kolegi zadzwoni kolega z pracy i będzie musiał szybko wyjść. Zostaniesz sam z jego dziewczyną. Wypijecie wino. Porozmawiacie o życiu, pracy i miłości. Zakochacie się w sobie. Dziewczyna szybko zdecyduje, że cię kocha. Spakuje plecak i pojedzie z tobą w podróż dookoła świata. Jej były chłopak nigdy nie zapomni tego, co zrobiłeś.

Tekst 2

W tym roku będziesz szukać miłości. Codziennie będziesz dawać ogłoszenie na portalach randkowych w Internecie. Będziesz rozmawiać z kobietami i będziesz się z nimi regularnie spotykać, ale nie będziecie się w sobie zakochiwali. Będziesz spędzać dużo czasu sam. Co weekend będziesz chodzić do pubów i będziesz mieć nadzieję, że idealna kobieta też chodzi do pubów. Co weekend będziesz pakował plecak i podróżował po Polsce. Będziesz zwiedzać miasta, chodzić do muzeów i na koncert, ale będziesz wtedy sam. W każdą niedzielę wieczorem będziesz wracać do domu i będziesz myśleć, że jesteś samotny. Będziesz gotować makaron z sosem pomidorowym i będziesz dzwonić do kolegów i pytać, dlaczego jesteś sam.